Sinds de coronacrisis worden de zogenaamde Romeo’s van de politie in toenemende mate in een kwaad daglicht gezet. Ze zouden zelf rellen aanjagen om zo een reden te creëren voor de politie om hard op te treden. Onlangs werd de omstreden neuroloog Jan Bonte aangehouden omdat hij de naam van één of meerdere undercoveragenten online zou hebben gezet.
Coronascepticus Bonte werd maandag gearresteerd omdat hij zijn pijlen had gericht op agenten die worden ingezet bij de boerenprotesten. In een tweet onthulde hij de naam van vermeende (undercover)agenten, inclusief een treiterende tekst: ‘Leuk dat je er morgen weer bij bent. Vergeet je boksbeugel en je bivakmuts niet? Misschien krijg je wel een koekje: met wat stikstof. En een scheutje ammoniak in je koffie’.
De politie zelf reageerde na de aanhouding als volgt:
‘De man deelde een bericht met foto en namen van agenten… De politie neemt intimidatie en bedreiging in de richting van haar mensen hoog op en zal daar waar mogelijk altijd optreden’
Gestapo
De aanhouding van Bonte zorgde bij de zelfbenoemde vrijheidsstrijders voor ophef. Hij werd door de bekende online opruiers pathetisch op het schild gehesen als ‘politiek activist/gevangene’ en was geruime tijd trending op Twitter. Romeo’s werden in de reacties onverkort neergezet als ‘doorgesnoven hooligans’, ‘de Gestapo’ en NSB’ers.
Uiteraard gooide de immer framende rechtsfilosofe Raisa Blommestijn weer olie op het vuur door zich dramatisch af te vragen: wat een land is dit toch geworden…
Toch is het helemaal niet zo gek dat Bonte zich eens moet verantwoorden bij de politie. Zijn bewust provocerende gedrag kan namelijk grote gevolgen hebben voor de veiligheid van individuele agenten, die voor hun werk afhankelijk zijn van hun anonimiteit. Het onderwerp is ook actueel. De politie in Friesland riep gisteren nog op om te stoppen met het delen van berichten over persoonsgegevens van agenten die waren betrokken bij een schietincident tijdens een boerenprotest.
Filmen
Bonte staat zeker niet alleen met zijn aanvallen op de Romeo’s, al geruime tijd filmen demonstranten het optreden van het speciale politieteam om vervolgens online een poging te doen om achter de identiteit van de individuele leden te komen.
Na de coronarellen op het Museumplein ontstond een online jacht op de adressen van Romeo’s en ook tijdens een eerder boerenprotest in 2020 was dat het geval. Schokkerige en korte filmpjes van de werkwijze van de teams worden op Twitter gezet, kwistig geretweet en niet zelden aangejaagd door politici zoals Thierry Baudet.
Zo gaat er al langere tijd een filmpje rond op het twitter-account van de Gele Hesjes (16.700 volgers). We zien een ME-busje aan komen rijden, agenten in burger stappen uit en mengen zich tussen de demonstranten om iemand aan te kunnen houden. Volgens de Gele Hesjes is het zonneklaar dat de agenten de echte hooligans zijn en juist de rellen proberen aan te jagen. De tweet werd geretweet door Baudet zelf.
Fouten
Nou ga ik hier niet beweren dat de politie nooit fouten maakt of dat individuele agenten nooit over de schreef gaan. Ik heb in ruim twintig jaar journalistiek genoeg rellen meegemaakt en strafdossiers gelezen om te weten dat het simpelweg niet altijd binnen de spelregels van het geweldsmonopolie gaat. Die excessen gebeuren helaas, dat is niet acceptabel en daarvoor aandacht vragen is legitiem.
Maar dat is echt iets anders dan in zijn algemeenheid een kwaadaardige karikatuur te maken van het werk van speciale eenheden, hun werk gemakzuchtig uit de context te trekken en zelfs op een gevaarlijke manier te framen door ze onomwonden als relschoppers neer te zetten.
De Romeo’s vormen als onderdeel van de Mobiele Eenheid een speciale aanhoudingseenheid (AE) en hebben hun naam te danken aan het NATO-spellingsalfabet. Zo heeft de reguliere Mobiele Eenheid Bravo als roepnaam en gaat de waterwerper door het leven als Whiskey. Een groep AE’ers bestaat uit acht personen: een groepscommandant, een chauffeur, twee ‘pakkers’ (verantwoordelijk voor de aanhouding) en vier zogenaamde ‘afschermers’, die de plek van de aanhouding beveiligen.
Geweld
De Romeo’s worden tegenwoordig door de alom aanwezige filmende mobiele telefoons van burgers tot doelwit gemaakt. Met korte videobeelden is het een koud kunstje om de verkeerde conclusies te trekken. Mensen die de beelden zonder context en aanleiding bekijken zien ineens tijdens een demonstratie een politiebusje opdoemen waaruit een groepje opduikt die zelf niet meteen te herkennen is als leden van de politie. Ze mengen zich snel in de menigte en trekken demonstranten met enig geweld in een gereedstaande arrestatie-bus.
Wat gebeurt hier?
De werkwijze van deze speciale arrestatie-eenheid is geen toevallig gekozen tactiek. Er gaat namelijk wat aan vooraf. Rellen worden vaak aangejaagd door individuele en geradicaliseerde relschoppers die nadrukkelijk het initiatief nemen en de meelopers opjutten. Je zou ze de leiders van het verzet kunnen noemen.
De brandende lont in het kruitvat.
Aanjagers
De politie observeert vanuit onder meer busjes met camera’s demonstraties en kan zo bepalen wie de voornaamste aanjagers zijn of wie er specifiek verantwoordelijk is voor het plegen van strafbare feiten. Het signalement van die personen wordt doorgegeven en vervolgens is het de taak van de Romeo’s om de aanjagers aan te houden, in een poging om de agressieve angel uit het protest te trekken.
Om de snel stijgende temperatuur van een demonstratie af te koelen.
Het doel is om dit zo snel mogelijk te doen, om ervoor te zorgen dat anderen zich er niet mee gaan bemoeien en er zo een gevaarlijke situatie ontstaat voor de agenten zelf. Op je dooie akkertje naar relschoppers slenteren en eerst eens even een goed en genuanceerd debat beginnen over de huidige staat van de rechtstaat is niet handig in een potentieel explosieve situatie.
In de tientallen rechtszaken die ik zelf heb gevolgd rond onder meer de Museumpleinrellen kwam die werkwijze ook goed naar voren.
Bewustzijn
Maar laten we eens een AE’er zelf aan het woord laten. Het spreekt voor zich dat ik zijn anonimiteit zal garanderen, naam en functie zijn bij mij bekend.
‘We zijn ons er enorm bewust van dat ons optreden soms tot reacties kan leiden, maar escaleren is nooit het doel. We willen nooit de lont in het kruitvat zijn en dat krijgen we in iedere briefing mee. Soms laten we ook een aanhouding in eerste instantie over aan de reguliere blauwe collega’s of bikers en blijven wij in de bus om escalatie te voorkomen. Maar juist door er als AE te staan, kiezen sommige doelgroepen ook eieren voor hun geld en werkt het juist de-escalerend door enorm duidelijk te zijn in het optreden’
De AE’er weet heel goed dat de eenheden onder een vergrootglas liggen.
‘Nagenoeg iedere actie van ons wordt gefilmd. We moeten steeds voorzichtiger zijn in verband met doxing. Dat maakt het niet eenvoudiger. Het is natuurlijk een versterkend effect. We hebben nu een doelgroep die actief aan het jagen is op ons. Dat zorgt ervoor dat we het liefst onder nummer werken in plaats van onder naam en het liefst onherkenbaar met gezichtsbedekking’
Betekenis
Ik heb het hier wel vaker gezegd, maar woorden hebben betekenis en gevolgen. Het is volkomen gerechtvaardigd en ook broodnodig om kritisch te zijn op het werk van de politie, zeker als er sprake is van toegepast geweld. Maar dat is iets anders dan willens en wetens een niet op feiten gestoelde online heksenjacht beginnen over een aanhoudingseenheid, waardoor agenten en mogelijk hun families in gevaar worden gebracht.
Het geweldsmonopolie van de overheid moet absoluut gecontroleerd worden en ter discussie worden gesteld als het misgaat, maar hou je wel bij de feiten en maak geen karikatuur van effectieve methodes om raddraaiers aan te kunnen pakken.
De enige mensen die daar uiteindelijk van zullen profiteren zijn de relschoppers zelf.
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.