Ik vermoed dat veel mensen de zin ´For this too shall pass´ kennen van The Lord of the Rings. Maar eigenlijk gaat de term veel verder terug (This, too, shall pass). Anyway, de zin/het gezegde is best wel van toepassing op de huidige heftige tijd en kan in theorie het veel te heftige debat rust geven. Dit is een verhaal zonder misdaad of rechtbank. Gewoon, omdat het kan.
We leven in complexe tijden en dat is eigenlijk altijd al zo geweest. Op dit moment zitten we (onder meer) in ons hoofd met een heftig racismedebat en de impact van een virus dat de halve wereld lam heeft gelegd. Te veel ´in je hoofd zitten´ heeft nogal wat nadelen. Je wordt er angstig van en als je die angst niet goed kanaliseert ontstaat er bij mensen een soort paranoia. Je wordt achterdochtig en zoekt naar een logische verklaring. Iets wat je houvast geeft.
Die dynamiek zien we op dit moment onder andere terug bij sommige complotdenkers (maar ook bij andere activisten). De angst voor het onbekende en de angst voor het gevaar, kan ervoor zorgen dat mensen verbanden zien die er niet zijn. Het is immers voor het hoofd rustgevender om te denken dat er een duidelijke oorzaak is voor de angst en als je eenmaal een oorzaak weet te vinden, dan heb je voor je gevoel controle. Dan kun je de angst immers bestrijden door de oorzaak te bestrijden.
Zo is het voor je gevoel ook fijner om de overheid of de journalistiek of een wetenschappelijke organisatie te bestrijden. Dan ben je ergens mee bezig en kun je je eigen angsten voor je gevoel de baas. Deze dynamiek is ook bepaald niet nieuw. Mensen worstelen al eeuwen en eeuwen met hun eigen angsten. Voor alles en iedereen. Het is een schier onlosmakelijk onderdeel van de menselijke conditie.
Aanval
De vraag is wat je kunt doen aan de angsten in je hoofd. Hoe controleer je ze zonder een ander de dupe te laten worden van je eigen angst? Zonder de overheid, organisaties of personen op een illegale wijze aan te vallen? Zonder je eigen problemen op het bordje van een ander te schuiven?
Even terug in de geschiedenis. Volgens de overlevering probeerde Koning Solomon (bron: Hebreeuwse Bijbel) zijn slimste dienaar wat bescheidenheid bij te brengen door hem een schijnbaar onmogelijk taak te laten verrichten. Hij moest iets vinden wat niet bestond; een magische ring. De ring zou van een ongelukkige drager een gelukkige drager maken en van een gelukkige drager een ongelukkige. Het verhaal wil dat de ring niet bestond en dus maakte Koning Solomon zelf een ring, met de inscriptie ‘Gam ze ya’avor’ (This, too, shall pass).
Nu zou ik hier een heel verhaal kunnen maken over de ontstaansgeschiedenis van deze zin (of het gezegde) en waar het al dan niet eerder opdook (waarschijnlijk als gezegde in de Perzische taal). Maar daar gaat het hier even niet om en ik heb ook geen trek in een felle discussie met gelovigen/niet gelovigen.
Waar het mij wel om gaat is dat het gezegde troost, rust en hoop kan bieden aan mensen die vol in hun hoofd zitten (en slechts denken dat ze op hun gevoel zitten).
In een crisis (of een door mensen ervaren crisis) zien sommige mensen het overzicht niet meer. In je hoofd spelen allemaal scenario’s (hoe verklaar ik deze bizarre gebeurtenissen? Wat als die en die persoon erachter zit? Spelen de overheden mondiaal een vuil spel?) en uiteindelijk zullen sommige mensen een scenario kiezen, om daar rotsvast aan vast te houden.
Het scenario bijvoorbeeld dat alles een groot complot is en dat de hele wereld samenspant tegen wat jij in je hoofd hebt bedacht. Of het scenario dat alles wat wit en blank is, slecht is en kapot moet.
De mensen die er het meest activistisch in staan, zullen niet ‘van de wijs’ worden gebracht door een eenvoudig zinnetje. Die illusie heb ik ook niet. Maar voor de mensen die er wat minder heftig in staan, zou de zin mogelijk een uitkomst kunnen bieden.
Louterend
This, too, shall pass (away) kan een louterende werking hebben. Het geeft het hoofd namelijk de tijd en de rust om weer wat orde aan te brengen. Het zegt dat je op een moment in de tijd niet hoeft te kiezen. Dat de angsten die je op dat moment hebt, niet voor altijd zullen zijn. Het geeft je de rust en de tijd om het te laten. Om te zeggen: het is nu wat het is.
Maar vooral: het kan je het besef geven dat waar je nu mee zit (wat er nu speelt) niet voor eeuwig is. Dat de dingen voorbijgaan. Allemaal maar tijdelijk zijn. Best veel mensen maken zich immers 80% van de tijd zorgen over 20% van de problemen.
This, too, shall pass (away) heeft ook betrekking op het coronavirus. Het is een heftige tijd, mensen maken zich terecht grote zorgen over hun welzijn en hun welvaart. De werkloosheid zal oplopen, bedrijven vallen om en mensen komen zwaar in de problemen.
Het is niet aan mij om belerend te doen over mensen die zwaar in de shit zitten. Maar ik weet wel iets van hoe het voelt om de wanhoop nabij te zijn.
In die wanhoop kun je van alles doen. Je kunt naar een psychiater gaan, je kunt pillen laten voorschrijven, je kunt jezelf op laten nemen en honderden gesprekken voeren met deskundigen. Die je professioneel aan zullen horen. Dat kan allemaal en voor sommige mensen werkt het ook. Maar weet wel dat gesprekken voeren net zo hard ‘in je hoofd zitten’ is.
Ik ben niet in de positie om te oordelen over anderen, maar de zin ‘this too shall pass’ kan voor veel mensen mogelijk een uitkomst betekenen. Dat wat je nu zo heftig voelt, gaat voorbij. Het wordt beter. Het is de kunst om over de tijd heen te kunnen kijken. Naar een periode waarin je ineens kunt lachen om de ‘gekke angsten’ waar je toen mee kampte.
Achteruitkijkspiegel
De mens kijkt van nature vooral achteruit om te oordelen over zichzelf. Daarom weten we pas veel later dat de angsten die we hadden meestal niet realistisch waren. Maar dat kan (met heel veel moeite) ook anders. Je kunt soms een blik in de toekomst werpen om jezelf enigszins gerust te stellen. Omdat je eigenlijk diep van binnen wel weet dat de vele angsten die je hebt meestal niet bewaarheid zullen worden.
Ik zou zeggen: probeer het eens. Zeg in het diepst van je angsten een paar keer tegen jezelf: This too shall pass away. Of neem voor mijn part de zin uit The Lord of the Rings: And sometimes you may need to cry, let those emotions out and carry on, for this too shall pass.
Klinkt wellicht lullig en dommig, maar het is niet voor niets dat deze zin al eeuwen bestaat en door velen (Abraham Lincoln bijvoorbeeld) op verschillende momenten (en in verschillende versies) naar voren is gebracht. Het is niet voor niets dat de Bijbel er talloze keren aan refereert.
Soms is even niet kiezen ook een keuze. En een luxe die je jezelf (en anderen die de dupe kunnen worden van je strijd) moet kunnen permitteren.
(en mocht u het nu niet met mij eens zijn en boos worden: this too shall pass away)
Waardeer dit artikel!!
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.