Hoe charlatans u geld uit de zak crowdfunden

Crowdfunding is erg populair. Iedereen kan immers binnen een paar minuten online geld vragen aan een groot publiek. Het is een prachtig middel om goede doelen te steunen, maar gewetenloze charlatans en criminelen hebben de markt ook ontdekt. Dubbel zorgelijk, want met een donatie kan u ook medeplichtig zijn aan ongewenst en mogelijk crimineel gedrag.

Wie aan strafrecht denkt, denkt vaak aan diefstal, moord, inbraak en andere zaken die overduidelijk crimineel zijn. Maar het wetboek van strafrecht is dikker dan dat. Om donaties bedelen voor een specifiek doel, maar het aan iets anders besteden kan onder omstandigheden namelijk strafbaar zijn.

En u als donateur kan met uw gedoneerde geld strafbaar, ongewenst en zelfs crimineel gedrag faciliteren.

Een goed voorbeeld van strafbaar bedelen is de ‘babbeltruc’. Een dader belt aan bij een (vaak kwetsbare) oudere en vraagt geld omdat hij zogenaamd in nood zit. Hij moet bijvoorbeeld dringend de trein halen of zijn auto staat zonder benzine.

Er wordt geen geweld gepleegd en het slachtoffer staat vrijwillig zijn of haar geld af. Toch kan het strafbaar zijn omdat het als een vorm van oplichting wordt gezien. Er wordt onder valse voorwendselen geld van een ander verkregen. Met een zielig verhaal wordt feitelijk geld gestolen, al noem je dat juridisch anders.

Vertrouwen

Crowdfunding werkt op vertrouwen. Mensen maken online geld over omdat ze ervan uitgaan dat de ander het goede voor heeft met anderen of daadwerkelijk dringend geld nodig heeft om zichzelf of anderen te redden uit een penibele situatie waar hij of zij zelf geen schuld aan heeft.

Een bekend voorbeeld van dubieuze crowdfunding draait om de blokkeerfriezen. Een groepje pro-Zwarte Pietactivisten die zich schuldig maakten aan een in potentie levensgevaarlijke blokkade van een snelweg in Friesland en het afpakken van grondrechten van anderen. In korte tijd wisten medestanders van de daders bijna 200.000 euro in te zamelen.

Iets recenter hebben we ophitshippie Willem Engel, die onwetende en bange mensen geld uit de zak klopt om daarmee met onverantwoorde demonstraties de gezondheid van anderen te kunnen schaden. Of om rechtszaken te starten die al bij voorbaat zo brak in elkaar zitten dat het gedoneerde geld bijkans direct naar de advocaat van de Staat rolt.

Micha Kat

Maar het kan nog veel erger. De meerdere keren tot stevige celstraffen veroordeelde complotdenker Micha Kat startte onlangs een crowdfundactie op zijn lastersite. Kat is al zeker tien jaar op de vlucht voor schulden, veroordelingen en meerdere strafrechtelijke vervolgingen.

Hij werd in het verleden onder meer veroordeeld voor de ontkenning van de holocaust, valse bommeldingen, smaadschriftcampagnes, discriminatie van joden, belediging, bedreiging, het bekladden van een woning en vernieling. Om maar te zwijgen over het gegeven dat er jarenlang willens en wetens kinderporno op zijn website stond.

Begin december werd Kat in Belfast op zijn zolderkamer aangehouden door de Ierse politie omdat de Nederlandse Staat om zijn overlevering heeft gevraagd. Kat moet in ieder geval nog zes maanden en een week de Nederlandse cel in voor het langdurig met evidente leugens lastigvallen van hoofdredacteur Marcel Gelauff van de NOS én meerdere doodsbedreigingen aan het adres van journalist Bart Mos van de Telegraaf.

Zelfreflectie

Notoire recidivisten blijven in de regel strafbare feiten plegen omdat ze niet meer bij machte zijn tot enige zelfreflectie. Zelf verantwoordelijkheid nemen en het eigen falen in te zien is te moeilijk, het is makkelijker om jezelf te zien en te presenteren als slachtoffer.

Kat, die van de rechter ‘de ongekroonde koning van het gekkenhuis’ mag worden genoemd, plaatst zichzelf al jaren in een immer voortdurende narcistische waan op een eigen geknutseld voetstuk. Hij is de profeet, de enige onderzoeksjournalist ter wereld, de man die de wereld zal ontdoen van honderdduizenden moordende en verkrachtende pedofielen die uitgerekend hem het leven onmogelijk maken.

Hoewel Kat al zeker tien jaar de weg kwijt is, is het niet zo dat hij daar zelf allemaal in gelooft. Zo dom is hij niet. Wat hij wel weet is dat de wereld vol zit met naïeve, boze, gefrustreerde en rancuneuze mensen. Mensen die het heerlijk vinden om te zien hoe succesvolle mensen onderuit worden gehaald, ook als er geen barst klopt van wat er wordt gezegd. Al eerder verkocht Kat zijn ziel aan een vastgoedbaas en publiceerde hij laster louter omdat hij daarvoor werd betaald.

Moordenaar

RIVM-baas Jaap van Dissel een satanische moordenaar? Kat schrijft het gewillig op. Kajsa Ollengren overleden? Alleen bij Kat te lezen. Journalisten in Nederland allemaal onderdeel van baby’s verkrachtende elite? Kat plaatst het in hoofdletters op zijn site.

Die zucht naar sensatie en aantoonbare quatsch is er altijd geweest en zal altijd blijven bestaan. Zeker in een online-wereld waar doorwrochte en goed onderbouwde verhalen minder snel worden bekeken en gelezen dan klinkklare onzin. Maar met de introductie van crowdfunding is daar nu wel een nieuwe zorgelijke trend bijgekomen.

Na zijn aanhouding begon een klein clubje gestoorde zolderkamer-complotwappies genaamd Wees de Weerstand een bedelactie voor Kat. Niet veel later deed Kat hetzelfde.

Inmiddels zijn er al duizenden euro’s opgehaald. Van burgers die trappen in het frame van Kat dat hij ‘slachtoffer is geworden van een wereldwijd pedo-netwerk’ dat uitgerekend een trieste man met een slecht hart op een zolderkamer in Ierland het zwijgen op wil leggen.

Een paar jaar geleden zou dit nog ondenkbaar zijn geweest. Met de hype van de QAnon-retoriek en populistische politici als Donald Trump, Jair Bolsonaro en Thierry Baudet is het geloof in keiharde en kwaadaardige leugens echter realiteit. Ook in Nederland.

Als notoir leugenaar klopt Kat nu letterlijk geld uit de zakken van mensen die niet meer bij machte zijn om de waarheid van de valse leugen te scheiden. Het is de babbeltruc in de meest kwaadaardige vorm.

Michel Spekkers

Maar Kat is niet alleen. De ooit wegens oplichting tot lange celstraffen veroordeelde ‘onderzoeksjournalist’ Michel Spekkers speelt het spel alleen een stuk geraffineerder. Spekkers reist – ondanks dat hij geen werk heeft – de halve wereld over en verwierf een bedenkelijke reputatie toen hij menselijke resten meezeulde na de MH17-ramp in Oekraïne. Al eerder schreef ik voor het Algemeen Dagblad en mijn eigen website een artikel over de vele slachtoffers die Spekkers al heeft gemaakt.

Spekkers besloot jaren geleden om journalist te worden. In een lijvig artikel in De Groene (29 mei 2019) werd hij genoemd als een van de Nederlandse burgerjournalisten die op pad ging met een complotdenker en zich liet misbruiken voor de propaganda van het Kremlin.

‘Je hebt mensen die ideologisch zijn gemotiveerd en je hebt ‘nuttige idioten’ zoals Spekkers. Hij heeft denk ik nooit beseft waar hij zich in begaf. Van zo iemand maakt Rusland natuurlijk graag gebruik’, aldus Volkskrant-journalist Bert Lanting.

Het heeft er alle schijn van dat Spekkers al jaren crowdfunding voor zogenaamd goede doelen misbruikt om in zijn eigen behoeften te voorzien. Zo begon hij ongeveer vier jaar geleden op zijn eigen website een doneeractie om een door hem geschreven boek aan de man te kunnen brengen. Belangstellenden konden bij wijze van voorschot 25 euro overmaken. Spekkers gebruikte een pakkende slogan:

‘Bestel mijn boek voor het af is’

Donateurs maakten het bedrag keurig over. Sommigen zelfs nog iets meer. Wie wilde een dakloze ex-delinquent die zichzelf uit de goot had getrokken immers niet helpen? Het is inmiddels bijna 2021 en er is nog steeds geen boek verschenen.

Patroon

In het handelen van Spekkers zit een hardnekkig patroon. Eerder schreef ik over zijn actie om tijdens de kerst van 2018 daklozen in heel Europa met maaltijden en cadeaus te helpen en ‘een hart onder de riem’ te steken. Om genoeg geld te kunnen vergaren beloofde Spekkers aan zijn donateurs om maar liefst elf landen aan te doen; Nederland, België, Frankrijk, Spanje, Italië, Slovenië, Kroatië, Oostenrijk, Tsjechië, Duitsland, Denemarken.

Zijn op schrift gezette belofte klonk al te mooi om waar te zijn:

‘In ruil voor je hulp houd ik je gedurende de reis op de hoogte over de mensen die ik tegenkom, deel ik hun verhalen met jou en zoveel mogelijk andere mensen’

Duizenden euro’s stroomden binnen via zijn website, maar Spekkers vierde de kerstdagen van 2018 gewoon thuis in het zuiden van Nederland. Ook in 2019 konden de arme dakloze Europeanen, waar Spekkers naar eigen zeggen zo begaan mee was, totaal niet op zijn steun rekenen, ondanks het gul geschonken geld van donateurs.

Venezuela

Bijzonder genoeg begon Spekkers ondertussen wel schaamteloos een nieuwe bedelactie, maar dit keer voor een journalistieke reis naar Venezuela. De duizenden euro´s die daarmee op zijn bankrekening binnenstroomden, werden echter helemaal niet opgevolgd door doorwrochte publicaties. Hoewel donateurs daar wel specifiek voor hadden betaald, besloot Spekkers als een soort blanke Sinterklaas voedsel uit te gaan delen in het land.

Omdat er nooit een openbare verantwoording kwam waar het geld aan op was gegaan, bleef het duister hoeveel donatiegeld Spekkers voor zichzelf gebruikte om de reis mogelijk te maken.

Daklozen

De daklozen in Europa die nog steeds een mooie kerst in het verschiet hadden, kregen pas in de zomer van 2020 ‘bezoek’. Op 29 juli kondigde Spekkers op Twitter aan een ‘tour’ door Europa te gaan beginnen. Wat volgde zijn nog geen dozijn foto’s van vooral slapende daklozen uit een paar Europese landen, vrijwel zonder uitzondering gemaakt met een telelens. Op afstand dus.

Als een oplettende twitteraar vraagt of Spekkers toestemming heeft gevraagd aan twee daklozen op een van de foto’s, moet Spekkers ontkennend antwoorden.

‘Heb deze niet geïnterviewd… wilde ze ook niet wakker maken’

Aan de foto’s op Twitter te zien lijkt het er op dat Spekkers snel door een paar landen is gegaan, met slechts een paar foto’s als resultaat. Geen spoor van de beloofde ‘ik deel hun verhalen met zoveel mogelijk andere mensen’. Van het originele idee om daklozen een mooie kerst te laten beleven, met een maaltijd en cadeaus, was al helemaal niets meer over.

Het bevestigde opnieuw mijn beeld dat Spekkers geld van donateurs misbruikt voor zijn eigen zucht naar avontuur. Je zou het met een beetje goede wil een handige babbeltruc kunnen noemen. Of gewoon voortdurend parasiteren op anderen.

Als Spekkers gewezen wordt op zijn dubieuze manier van handelen, kent hij alleen de aanval. Een vrouw die hem duizenden euro’s gaf als investering en zelfs na een gerechtelijk vonnis nog geen geld terugzag, kreeg een aangifte om de oren. Toen ik hem ontmaskerde stapte Spekkers ook naar de politie. Beide zaken eindigden in een sepot.

Honger

Inmiddels is Spekkers alweer een nieuwe bedelactie gestart. Op een website is in het Engels te lezen dat een Venezolaan genaamd Randy geld nodig heeft om hongerige, kansloze kinderen te kunnen helpen.

Er is al ruim 12.000 euro gestort, maar als je even doorklikt binnen de site, zie je dat dit geld op de persoonlijke bankrekening terechtkomt van niemand minder dan Michel Spekkers. Die net als tijdens de eerdergenoemde kerstactie plechtig belooft openheid van zaken te geven en maximale transparantie.

Op mijn open vragen aan Spekkers over de doneeractie is echter tot op de dag van vandaag geen inhoudelijke reactie gekomen.

Donateurs

Donateurs die willens en wetens veroordeelde criminelen en charlatans proberen te helpen om hun straf te ontlopen of om hun dubieuze levensstijl ten koste van anderen in stand te houden, het is naar mijn mening een bijzonder laffe vorm van medeplichtigheid. Het zorgt er namelijk voor dat mensen met een criminele inborst simpelweg gewoon door kunnen gaan met hun gestoorde en schadelijke gedrag.

Feitelijk ondergraven deze donateurs de rechtsstaat en zijn zij op zijn minst genomen medeschuldig aan het veroorzaakte leed bij anderen.

Mensen die crowdfunden hebben wat mij betreft in ieder geval de morele plicht om te verantwoorden. Om te laten zien dat het geld terechtkomt waar het voor ingezameld is. Of om bijvoorbeeld met grote regelmaat verhalen te schrijven waar tijd en energie in is gestoken.

Waardeer dit artikel!!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Je kunt mij ook met een vast per bedrag per maand steunen: klik dan hier. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

Mijn gekozen donatie € -
Delen